Oproep om Afrikaanse skole te sluit nie onbeantwoord kan laat nie

[Nederlandstalige Nieuwsmedia]

Die Afrikaanse Taalraad (ATR) het met groot kommer kennis geneem van COSAS Gauteng se oproep verlede week dat sekere “rassistiese” Afrikaansmedium-skole gesluit word omdat hulle ’n “un-original Afrikaans” as onderrigmedium sou gebruik om swart studente op grond van ras uit te sluit.

Hierdie oproep bevat sekere stellings en veronderstellings wat die ATR nie onbeantwoord kan laat nie. Die stelling dat Afrikaans nie oorspronklik van Afrika is nie, weerspieël kennelik ’n oningeligtheid m.b.t. die ontstaansgeskiedenis van Afrikaans. Dit is algemeen bekend dat Afrikaans op Afrika-bodem ontstaan het uit die kontak tussen die Europese setlaars, die Khoi- en San-groepe en die slawe, en deur die bydrae van sendelinge wat die Nederlandse taal vereenvoudig het om dit in hul evangeliebediening en skoolonderrig te gebruik.

Die onderliggende aanname dat Afrikaans slegs aan ’n sekere bevolkingsgroep behoort vra ook vir regstelling. Afrikaans behoort in der waarheid aan almal wat die taal gebruik: as moedertaal, spreektaal en onderrigtaal. Die ATR beskou Afrikaans daarom as ’n ten volle geïntegreerde deel van alle sprekers van Afrikaans se kultuur en identiteit, of hulle nou moedertaal- of niemoedertaalsprekers van Afrikaans is.

Die oproep dat sekere Afrikaansmedium-skole hul deure moet sluit omdat hulle Afrika-taalleerders op grond van Afrikaans sou uitsluit, dui op twee ondeurdagte sake waarteen daar gewaak moet word. Die eerste is die ongrondwetlike skending van die taalregte van leerders wat ingevolge die waarborg wat Artikel 6 van die Grondwet van Suid-Afrika en ander verbandhoudende en relevante bepalings in die Grondwet hulle bied, hul onderrig in Afrikaans wil ontvang. Die tweede is die onwettige uitsluiting van leerders op grond van hul taalkeuse, soos deur die Ermelo-uitspraak bevestig.

Die ATR beskou die handhawing en erkenning van moedertaalonderrig (Afrikaans) op preprimêre, primêre, sekondêre en tersiêre skoolvlak as ononderhandelbaar. Die ATR is voorts ’n voorstander van meertaligheid in alle instellings en aktiwiteite waar in diens van die publiek gestaan en dienste gelewer word. Daarom doen die ATR ’n beroep op skole wat Afrikaansmedium-onderrig bied, om nie Afrikaans te gebruik om uit te sluit nie, maar eerder, waar moontlik, maatreëls in plek te stel om Afrika-taalleerders te akkommodeer.